Mga katha ni Gregorio V. Bituin Jr., ang makata ng Distrito IV ng Maynila, mula sa Balic-Balic, Sampaloc, Maynila.
Lunes, Agosto 31, 2020
Di basta susuko
Dalit na nagngangalit
Linggo, Agosto 30, 2020
Ang makatang Cirilo F. Bautista at ako
Palaisipan
Sabado, Agosto 29, 2020
Pasasalamat sa mga grupong pampanitikan
dito sa bunying grupong di ko sukat akalain
pagkat ang mga kasapi'y pawang manunula rin
asahan n'yong patakaran dito'y aking tutupdin
di ko man hangarin ang malaki ninyong paglingap
ngunit laking pasalamat kahit munting pagtanggap
nais kong matuto sa mga tulang masasagap
upang ang iwi kong buhay ay di aandap-andap
lalo na't nananalasa pa ang coronavirus
na di natin malaman kung kailan matatapos
maraming nawalan ng trabaho't pawang kinapos
O, laksa-laksang buhay ang dinaanan ng unos
muli, maraming salamat sa bunying grupong ito
tinanggap ang tulad ko't kapwa karaniwang tao
sa ating nalikhang tula'y magbahaginan tayo
at payabungin pa ang panitikang Pilipino
- gregoriovbituinjr.
09.29.2020
* Handog na tula sa mga grupong pampanitikan sa facebook na sinalihan ng makata, na ipinadala rin niya sa mga grupong ito.
Biyernes, Agosto 28, 2020
Kahalagahan ng edukasyon, ayon sa awit
Huwebes, Agosto 27, 2020
Larong numero palito
Miyerkules, Agosto 26, 2020
Himutok ng isang kakilala
na pinatigil maglingkod sa bayan, parang bangkay
ano na ako? tropeyong naka-displey sa bahay?
gayong ako'y tibak na may prinsipyo't misyong taglay
dahil sa lockdown ay di makahanap ng trabaho
upang sana'y makaamot kahit kaunting sweldo;
nawalan nga ng trabaho'y milyon-milyong obrero
ako pa bang walang sahod ang siyang magtatampo?
ayoko nang maging tuod, ako'y aktibong tibak
na gagawin ang kaya kahit gumapang sa lusak
gagawin ang anuman sa laban man mapasabak
huwag lang maging tuod na sarili'y hinahamak
aalis ako upang tupdin ang mga pangarap
di na dapat maging tuod, dapat may nagaganap
na kahit kamatayan man ang aking makaharap
di ako papayag na pagkatuod ang malasap
- gregbituinjr.
Paggawa ng sariling face shield
kaya ako'y gumawa ng face shield na gagamitin
mula sa boteng plastik na ibabasura lang din
tipid na, sa kalikasan pa'y nakatulong ka rin
bakit nga ba bibili ng face shield na ang halaga
ay katumbas na ng ilang kilong bigas sa masa
gayong may malilikha naman mula sa basura
na epektibo ring gamitin ngayong kwarantina
halina't paganahin ngayon ang creativity
at makakagawa ka rin ng face shield mong sarili
linisin, gupitin, ayusin, di ka magsisisi
ang mahalaga, binasura'y mayroon pang silbi
sa ngayon nga'y ito ang aking itinataguyod
ambag ko sa kapwa ngayong walang kita o sahod
kaunting diskarte lang, di gaanong mapapagod
pag nakagawa ng face shield, tiyak kang malulugod
- gregbituinjr.
09.26.2020
Ang nais ko sa kapaskuhan
ang munting tula kong handog sana'y inyong namnamin:
I
panlipunang hustisya ang sa Pasko'y aking nais
at ang masa'y di na sa kahirapan nagtitiis
II
magkaroon ng laman ang katawan kong manipis
at ang mutya kong asawa'y tuluyan nang mabuntis
III
sa Noche Buena't Pasko'y walang pagkaing mapanis
alagaan ang ngipin, huwag pulos matatamis
IV
sa karapatang pantao'y simple lang ang aking wish
na ang kulturang tokhang ay matapos na't magahis
- gregbituinjr.
* ito'y tugon ko sa isang kasamang nagtanong sa facebook kung anong wish ko sa kapaskuhan
Ako na'y lilisan
upang sa planetang Mars ay magtungo nang tuluyan
baka sa planetang iyon ay may kapayapaan
ng puso't isip, at pansamantalang pahingahan
aalis akong sisisirin ang lalim ng laot
magtungo sa Atlantis na di ko pa naaabot
at baka doon ko matagpuan ang mga sagot
sa mga bugtong at talinghagang masalimuot
aalis ako't itutuloy ang pakikibaka
tatawid sa mga bundok at ulap sa umaga
upang mamagitan din sa mulawin at rabena
upang gapiin ang leyon at kamtin ang hustisya
lalakbayin ko ang lamig ng nanunuksong gabi
upang di sagilahan ng lagim na sumakbibi
habang sa bayan ay patuloy pa ring nagsisilbi
upang matingkala ang pangarap na sinasabi
aalis na ako upang tuluyang sumagupa
sa karima-rimarim na dambuhala't sugapa
susubukan kong putulin ang gintong tanikala
na sa bayan ko'y yumurak sa dignidad ng madla
- gregbituinjr.
Pag-ibig ang sasagip sa sangkatauhan
pag-ibig ang tanging sasagip sa sangkatauhan
mula sa anumang pasakit na nararamdaman
pag-ibig na sanhi ng maraming kaligayahan
pagsinta'y sanhi bakit hustisya'y pinaglalaban
pagsintang sanhi upang harapin ang mapanghamak
at sanhi upang mapasagot ang mutyang bulaklak
pag-ibig na ang ibinunga'y laksa-laksang anak
na upang mapag-aral sila'y gagapang sa lusak
pag-ibig ang dahilan kung bakit nakikibaka
kaya di lang pulos galit ang dama na sistema
pag-ibig sa masa't bayan kaya may aktibista
pagkilos nila'y pagsinta, ayon kay Che Guevara
O, at labis daw ang kapangyarihan ng pag-ibig
ani Balagtas na puso'y kay Celia pumipintig
pag-ibig ang bubuo sa makataong daigdig
kaya sa uring manggagawa'y nakikapitbisig
bunying nobelistang si Tolstoy kay Gandhi'y sumulat
pag-ibig ang sasagip sa sangkatauhang lahat
mula sa anumang sakit na sa mundo'y nagkalat
isang aral itong sa puso't diwa'y siniwalat
- gregbituinjr.
Martes, Agosto 25, 2020
Face shield mula sa boteng plastik
Pag-iipon muli ng plastik
Paglilipat ng itinanim
Hanap ko'y bagoong Balayan
Lunes, Agosto 24, 2020
Pagbabalik-aral sa sipnayan
ito ang aking napagtanto habang binabasa
ang talambuhay ni Euclid mula Alexandria
at ni Archimedes na bumulalas ng "Eureka!"
dalawang matematisyang parehong mga bantog
na nag-ambag sa sipnayan, sa mundo'y inihandog
ang mga akda nila'y balak kong isa-Tagalog
upang mga iyon sa bayan ko'y pumaimbulog
geometriya'y paksang pamana nila sa atin
na pinaunlad pa nila upang magamit natin
kanilang akda'y di naman mahirap unawain
baka mas mapadali pa pag aking naisalin
isasalaysay kong patula ang kanilang gawa
na nais kong iambag sa panitikang pambansa
sunod ay si Pythagoras na isa ring dakila
na akda't buhay niya'y tutulain ko ring kusa
- gregbituinjr.
Pagpapanday ng hindi karpintero
o marahil nga'y talagang di ako karpintero
bukod sa lakas, lohika ang kailangan dito
tama ba ang sukat? martilyo't pako ba'y kumpleto?
ito ang napagtanto ko sa ganitong gawain
sa paglalagari'y mag-ingat, huwag madaliin
tiyaking nilagari'y di baluktot, puliduhin
bisagra'y ikabit, pait ba'y paano gamitin?
dapat plano mo'y nakabalangkas na sa isipan
o idrowing mo sa papel upang mapag-aralan
ito'y gabay pag pagkakarpintero'y sinimulan
di man karpintero'y maganda ang kalalabasan
magandang danas ang magpanday ngayong kwarantina
ginagawa man ay kulungan ng manok o silya
paglagay ng seradura sa pinto ng kubeta
pag-ayos ng marupok na estante o lamesa
kahit matanda na, pagkakarpintero'y aralin
at sa mumunting bagay man, nakakatulong ka rin
kung marupok na ang silya mo'y alam ang gagawin,
at ako naman ay may bagong paksang tutulain
- gregbituinjr.
Linggo, Agosto 23, 2020
Pagsakay sa eroplano't paglalakbay
Naabot din ang 1,000 sudoku
Mabuti pang maging frontliner kaysa maging tuod
kaysa parang tuod sa bahay, sa dilim nabulid
buti pang maging frontliner pag buhay ko'y napatid
kaysa parang uod lang sa tae, nanlilimahid
sana'y maging frontliner sa panahong kwarantina
kaysa parang tuod na nakatulala tuwina
sana'y makatulong pa rin sa problema ng masa
lalo't ako'y tibak, sagad-sagaring aktibista
kahit sana tagabalot ng mga ibibigay
na relief goods, basta maging frontliner na ring tunay
kaysa laging tititig sa kisame't nagninilay
baka lundag lamang ng butiki ang ikamatay
kung mamamatay ako dahil sa coronavirus
ayos lang basta naging frontliner din akong lubos
kaysa isang tuod, stay-at-home, parang busabos
buti pang naging frontliner na tuloy sa pagkilos
buti't di pa ako nagkakasakit hanggang ngayon
ngunit ayokong maging tuod na pulos lang lamon
sana'y maging frontliner na may gagawin maghapon
kaysa maging langaw sa tae, ayoko ng gayon
- gregbituinjr.
Ang pagbabalik sa tunay na ako
di tulad ngayon na tila ako'y isang anino
dusa't ligalig itong dama sa payapang mundo
esensya ng buhay ay di ko maramdaman dito
sa malayong probinsyang tila baga sementeryo
walang naitutulong sa laban ng maralita
gayong sekretaryo heneral ng samahang dukha
di rin nakakalahok sa laban ng manggagawa
dahil kwarantina pa't sa bahay lang naglulungga
nagninilay ng anuman, laging naaasiwa
dapat gumising na sa matagal kong pagkaidlip
ayokong maging pabigat kahit sa panaginip
tila uod ako sa taeng ayaw mong mahagip
tila damong ligaw ako sa gubat na kaysikip
kung sino ako'y balikan, nang sarili'y masagip
di ako ito, na isang anino ng kahapon
tila ako'y isang multo, kailan ba babangon
sa kwarantina'y nalulunod, paano aahon
nais ko nang bumalik sa kung sino ako noon
makilos na tibak, may adhika, prinsipyo't layon
- gregbituinjr.
Sabado, Agosto 22, 2020
Misyon kong pageekobrik
ipon ng ipon, gupit ng gupit ng mga plastik
bawat nagupit ay isisilid sa boteng plastik
ang di ko na lang magupit ay mga taong plastik
ito na'y misyon at tungkulin ko sa kalikasan
tipunin ang mga plastik doon sa basurahan
paunti-unti man, nang di mapunta sa lansangan,
ilog, karagatan, landfill, iyang plastik na iyan
patuloy pa akong nageekobrik hanggang ngayon
upang kalikasan ay di malunod o mabaon
sa sangkaterbang plastik na sa mundo'y lumalamon
ngayong lockdown ay plastik ang uso't napapanahon
isang aral mula sa Kartilya ng Katipunan
gugulin ang buhay sa malaking kadahilanan
di kahoy na walang lilim o damong makamandag
at pageekobrik ay malaki ko nang dahilan
- gregbituinjr.
Pagpupugay kay Lorraine Pingol
Biyernes, Agosto 21, 2020
Matutulog ng gutom
may pagkain man, pipikit na akong nakakuyom
ang kamao, may alalahanin, bibig ko'y tikom
tutulog ng mahimbing, walang kain, walang inom
paano ka ba makakakain kung walang sigla
ang matamis na sorbetes, lasahan mo't mapakla
sugat-sugat ang damdamin pag dama'y walang-wala
ito'y itulog na lang at baka mabalewala
sa panahon ng kwarantina'y walang mapasukan
maging frontliner lang sana'y nakatulong sa bayan
gawa ko'y magsulat ng mga isyung panlipunan
ngunit bisyo kong pagtula'y di mapagkakitaan
matutulog akong gutom kahit may makakain
habang nakabara'y pulos tinik sa saloobin
tititig sa ulap, magninilay, anong gagawin
matulog na muna't baka gumaan ang damdamin
- gregbituinjr.
Ang magtrabaho para sa sahod
imbes na sa uri't bayan, sa iba maglilingkod
upang buhayin ang pamilyang itinataguyod
sistema'y ganito't sa kapitalista luluhod
isipin na lang ito'y panahon ng COVID-19
kayraming nawalan ng trabaho't di makakain
kayraming nagdurusa't kumapit na sa patalim
ganito ba ang esensya ng buhay? nasa dilim?
aplay ng aplay gayong wala namang mapasukan
pag nalamang tibak o dating tibak, tatanggihan
tila ako'y aninong naglalakbay sa kawalan
nanalasang COVID ay kayraming pinahirapan
marahil mag-aplay na muna ako sa N.G.O.
na ipinaglalaban ang karapatang pantao
o sa mga samahang nagtatanggol ng obrero
doon sa mga sang-ayon sa aking aktibismo
- gregbituinjr.
Huwebes, Agosto 20, 2020
Nasa aking dugo ang pagiging Katipunero
kaya tinataguyod ang lipunang makatao
at nakikibaka kasama ang dukha't obrero
nang pinaglalaban ay tiyaking maipanalo
ang Kartilya ng Katipunan nga'y sinasabuhay
pati akdang proletaryo'y inaaral ding tunay
"Iisa ang pagkatao ng lahat" ay patnubay
na sinulat ni E. Jacinto upang maging gabay
ako'y makabagong Katipunero't aktibista
aktibong kumikilos tungo sa lipunang nasa
lipunang walang pang-aapi't pagsasamantala
upang tiyaking mabago ang bulok na sistema
ang pagiging Katipunero'y nasa aking dugo
dukha't manggagawa'y kasangga sa tuwa't siphayo
iwing buhay na'y inalay, dugo man ay mabubo
nang lipunang makatao'y tiyaking maitayo
- gregbituinjr.
Pag nakikita mo akong minsan nakatunganga
di nangangahulugang ako'y walang ginagawa
abalang-abala ako, tambak ang nasa diwa
maya-maya lang, kukunin na ang pluma't kakatha
dahil pagtunganga'y isa ring malaking trabaho
lalo't manunulat ako't makatang proletaryo
ang pagtunganga ko'y di katamaran ang simbolo
kundi kasipagang balangkasin ang tula't kwento
nakatitig sa kisame, nagninilay na naman
kongkretong sinusuri ang kongkretong kalagayan
habang tulalang nakatitig doon sa kawalan
ang kinakatha'y samutsaring paksa sa lipunan
pagtunganga'y isa lang proseso sa pagsusulat
pagtunganga'y pagtugaygay din sa paksang nagkalat
habang pinagninilayan anumang mabulatlat
na maaaring magamit sa akda't pagmumulat
kaya minsan, hayaan mo akong nakatunganga
masipag lang nagtatrabaho ang iwi kong diwa
iyan ako, nagsusulat, akala mo'y tulala
sipag ko'y di sa pagbubuhat, kundi sa pagkatha
- gregbituinjr.
Miyerkules, Agosto 19, 2020
Aba'y may matematika rin kahit sa pagsinta
Ako ba'y namamalikmata't sa Mars daw nagpunta
Martes, Agosto 18, 2020
Minsan nga'y maging kompositor ang aking naisip
Lunes, Agosto 17, 2020
Sa aking ika-26 na anibersaryo
nang ganap kong niyakap ang sinumpaang prinsipyo
na ipaglaban ang isang lipunang makatao
na para sa adhika, buhay ay isakripisyo
ako'y aktibistang may adhika't paninindigan
upang kamtin ng bayan ang hustisyang panlipunan
upang maggalangan ang bawat nating mamamayan
karapatang pantao't dignidad ay ipaglaban
kaya ngayon ay naritong payapang nagninilay
ninanamnam, anong lasa ng esensya ng buhay
puspusang nakikibaka't may simpleng pamumuhay
sa rebolusyong yakap ko'y buhay ang inaalay
kaya sa aking pangdalawampu't anim na taon
ng pagiging kasapi ng bunying organisasyon
naririto pa ring kumikilos para sa layon
hanggang mamatay na tutupdin ang inangking misyon
- gregbituinjr.
08.17.2020
Itulog muna ang nararamdaman
minsan, nais ko nang biglang mawalang parang bula
ang panahon ng kwarantina'y nakakatulala
animo'y digmaang ang patay ay kabi-kabila
nais ko nang matulog kahit labinglimang taon
at gigising lang sa ikalabing-anim na taon
maglalakbay doon sa malayo, maglilimayon
magmumulat na lang ng mata sa ibang panahon
ah, depresyon na ba itong aking nararamdaman
ay, di pa tapos ang laban, di ba? walang ayawan!
nagsusulat pa rin ako't nagsisilbi sa bayan
patuloy ang pagkatha't kumakatha sa kawalan
hungkag ba ang buhay sa panahon ng kwarantina?
buhay ba sa mundo'y anong esensya, ang halaga?
marahil kailangan ko itong itulog muna
at baka bukas masalubong ang bagong umaga
- gregbituinjr.
Linggo, Agosto 16, 2020
Pagbabasa ng mga kwentong katatakutan
Paalala sa karatula
baka dahil dito'y makaligtas ka sa sakuna
"watch out, falling debris", di ito isang pelikula
"watch out", tingnan, "falling debris", baka mahulugan ka
sa lugar ng konstruksyon, "safety first" lagi ang una
dapat may proteksyon ang manggagawa, helmet, bota,
gwantes, at iba pang dapat upang di madisgrasya
kayhirap maaksidente't kawawa ang pamilya
maging alisto, "safety first" lagi'y pakaisipin
noong manggagawa pa ako'y sinabi sa akin
bilang machine operator ay tinanggap kong bilin
upang di madale ng makinang tinanganan din
may sensor man ang makina'y baka ka malusutan
mahirap nang masaktan, may daliring maputulan
saanman mapunta, "safety first" ay laging tandaan
idagdag pa ang "presence of mind", huwag kalimutan
- gregbituinjr.
Kung walang tulo sa gripo
kung gamit mo'y makabago o ibang klaseng gripo
tandaan lang, three-o'clock bukas, six-o'clock sarado
nang walang tubig na masayang at makasiguro
ayos ito ng orasan, kung sakaling matanong
kung bukas ba o sarado ang gripo tulad ngayon
gripo'y walang tulo, gamitin ang imahinasyon
at kung sakaling magkatubig, di ito matapon
kung alam mong walang tubig sa bahay, aalis ka
laging tandaang ang gripo'y iwan mong nakasara
o kaya'y ang kuntador ang isara mo tuwina
kung hindi, baka pagdating mo, tubig ay awas na
isara lagi ang gripo kung di mo ginagamit
kung walang tubig, huwag iwang bukas kahit saglit
three o'clock bukas, six o'clock sarado'y aking hirit
upang walang maaksayang tubig, di ka magipit
at sa muli, ayos ito ng orasan, di oras
ayos ito ng gripo kung sarado ba o bukas
sa ganito man lang ay madali mo nang nalutas
kung gripo'y sara o bukas, tubig nga'y di nawaldas
- gregbituinjr.
Ang babaeng may hawak na plakard
doon sa rali habang pawis ay tumatagaktak
kulang na lang ay bigyan mo ng rosas na bulaklak
ang totoo, sila'y naroong may pusong busilak
sapagkat ipinaglalaban nila'y karapatang
pantao, dignidad, at katarungang panlipunan
sa plakard nila'y nasusulat ang daing ng bayan
nakatitik sa plakard ang kanilang panawagan
mataba man o payat, may kurikong man o wala
pagtangan lang niya ng plakard ay kahanga-hanga
mga bunying aktibistang nagtatanggol sa madla
nakikibakang kasama ang dukha't manggagawa
bilib ako sa kanila kaysa babaeng pa-sweet
na ayaw sumamang ipagtanggol ang maliliit
kung manliligaw ka, piliin ang may malasakit
sa bayan, ligawan mo'y tibak kahit di marikit
hanapin mo kung sinong handang humawak ng plakard
may prinsipyo't handang sumama sa mahabang lakad
tungong Mendiola, sa araw ay di takot mabilad
na tulad ko'y lipunang makatao rin ang hangad
- gregbituinjr.
Sabado, Agosto 15, 2020
Ang kaliwang kamao ng kapamilya
Tanaga sa dalita
Nais kong balikan ang daigdig na nagisnan ko
Biyernes, Agosto 14, 2020
Istorya ng isang torpe
ngunit sa totoo'y dungo, kiming di unawain
napipipi sa diwatang nais kong kausapin
walang masabi sa harap ng sinasambang birhen
tila ang ganda niya'y kapara ni Ara Mina
na magandang artistang pinangarap ko noon pa
kaysarap halikan, nangungusap ang mga mata
kayhirap maging kimi, bibig ay di maibuka
sobra akong mahiyain, tawag nga nila'y torpe
nanginginig, napipipi sa harap ng babae
minsan, nagkunwari akong maton, isang salbahe
subalit di umubra hanggang ako'y pinagkape
nangangain ba ang mutyang di naman manananggal
bakit pag kaharap siya, tuhod ko'y nangangatal
maginoo naman ako't nagbibihis marangal
ngunit ako'y torpe, napapaso't di makatagal
hanggang makatulog na ako't muling nanaginip
ang aking mutya'y sa patibong ay dapat masagip
tinangay siya ng halimaw na di ko mahagip
ako'y nagising na siya pa rin ang nasa isip
- gregbituinjr.
Huwebes, Agosto 13, 2020
Bugtong sa hayop
o kaya'y sinturong baka ikaw ay puluputan
pausad-usad sa puno o kaya'y sa damuhan
dala-dala'y kamandag kaya kinatatakutan
kulisap yaong malaki ang mata kaysa ulo
sa kabukiran nga ito'y paroon at parito
kahit di lumilipad ay di maitiklop nito
ang pakpak na kung lumipad ay parang eroplano
animo'y sastre itong kung manahi'y nagbabaging
sa gitna'y tumitigil, doon nagbahay sa lilim
subalit walang bubong o haliging itinanim
sa ibang kulisap nga, gawang bahay nito'y lagim
pagmasdan mo't sa kalupaan ay kukupad-kupad
ngunit pag nasa tubig na'y kaybilis ng pag-usad
laging usong ang bahay kaya kaybagal lumakad
ngunit pag bahay na'y binangka, tila may pag-unlad
- gregbituinjr.
Ang pagngata ng hilaw na bawang
kaya raw pala bumabaho ang aking bunganga
matapos kong ngatain ay magsisipilyong kusa
maamoy man ang bawang, pampalakas namang sadya
minsan nga'y isasama ko ang bawang sa kamatis
upang iulam, kunwari'y inulam ay matamis
nakasanayan ko na ang ganito't pampaalis
umano ng sakit, at ang ngipin mo pa'y lilinis
anila, bawang ay pambugaw ng gaway o kulam
ngunit sa akin, sa kalusugan ito'y mainam
katutubong lunas daw sa anumang dinaramdam
pamimitig, ubo't sakit ng ulo ko'y naparam
sa mahahabang lakaran nga'y tatagal kang tunay
titibay ang resistensya't di basta mangangalay
marahil bawang sa ngipin ko rin ay pampatibay
pampaalis na ng umay, pantanggal pa ng lumbay
- gregbituinjr.
Miyerkules, Agosto 12, 2020
Planado o palyado ang tugon sa pandemya
ito'y katanungan, pagsusuri, o pagtatasa
kung nangyaring pandemya'y nilulutas ba talaga?
pasaway na agad ang gutom na gutom na masa
kapag walang facemask, bigyan ng facemask, di ginawa
hinuli pa't ikinulong ang dukhang walang-wala
imbes doktor, pulis at militar ang nangasiwa
imbes medikal, serbisyong militar ang ginawa
parang War on Drugs na gusto agad nilang matokhang
ang coronavirus na di nakikitang kalaban
subalit imbes na coronavirus ang kalaban
ang mga nakawawa'y karaniwang mamamayan
ang karapatang pantao't dignidad ba'y biktima?
A.B.S.-C.B.N., sinara; hinuli si Ressa
Anti-Terrorism Act ang kanilang ipinasa
at parusang bitay nga'y nais nilang ibalik pa
imbes na free mass testing, sa paglutas ay kinapos
shoot them dead sa pasaway, ang pangulo ang nag-utos
kaya apat na kawal sa Sulu, si Winston Ragos
ay pinaslang, imbes kalaban ay coronavirus
galing sa Wuhan ang COVID-19, oo, sa Tsina
pinagmulan ay di hinarang noong una sana
baka pandemya'y di lumala, ngunit iba pala
pangulo'y nais tayong maging probinsya ng Tsina
planado o palyado, di tayo ang prayoridad
ng administrasyong tila iba ang hinahangad
mabilis sa tokhang, mapagtripan nga'y patay agad
ngunit sa serbisyo sa bayan ay bakit kaykupad?
- gregbituinjr.
08.12.2020
Martes, Agosto 11, 2020
Mumunting libretong pampanitikan
doon sa lungsod kung saan ako naninirahan
dahil sa kwarantina'y naipit sa lalawigan
biniling aklat sana'y babasahin kong mataman
subalit wala ang mga iyon sa aking piling
parang sayang ang gintong panahong tumataginting
magbabasa ng literatura bago humimbing
itutuloy naman ang pagbabasa pagkagising
soneto ni Shakespeare nga'y sinimulan kong isalin
ilang tula ni Edgar Allan Poe'y naisalin din
nang makalabas, bumili ng ilang babasahin
mumurahin mang libreto'y pampanitikan pa rin
binili'y hinggil sa mitolohiyang Pilipino
may hinggil sa bugtong, bagong alamat, at epiko
may parabula hinggil sa buhay-buhay ng tao
may balagtasan, dati'y gumagawa ng bukrebyu
may palaisipan din, kinse pesos bawat isa
sa isang upuan nga, isa nito'y tapos ko na
subalit magagandang kumiliti ng ideya
pagkat may natutunang bago sa mga nabasa
mitolohiya't epiko'y sa isip sumariwa
palaisipan, balagtasan, bugtong, parabula
na sa iwing isipan ko'y sadyang nakahahasa
maraming ideyang magagawan ng bagong tula
- gregbituinjr.
Lunes, Agosto 10, 2020
Alagaan natin ang planetang Earth
kung asal natin ay magtapon lang kung saan-saan
basura'y nagkalat sa lansangan at karagatan
daigdig nating tahanan ay naging basurahan
anong kinabukasan ang maibibigay natin
sa ating mga anak kung ganito ang gawain
minina pati kabundukan kaya kalbo na rin
at plantang coal ay hinayaang magdumi sa hangin
paano natin inunawa ang ekolohiya
paano naintindihan ang nagbabagong klima
ugali lang ba natin ang dahilan o sistema
paano alagaan ang nag-iisang planeta
sabi ng kapwa aktibista, "There is no Planet B!"
bakit natin sinisira ang planetang sarili
alternatibo na ba ang Mars, sa balita'y sabi
kaya Earth ay hinahayaang kainin ng bwitre
"There is no Planet B!", alagaan ang kalikasan
ito'y pamana natin para sa kinabukasan
huwag gawing basurahan ang Earth nating tahanan
gawin natin ang marapat para sa daigdigan
- gregbituinjr.
Muli akong mageekobrik
lalo't na't mga plastik na pwedeng iekobrik pa
mag-iikot sa bayan nang may magawa tuwina
kaysa nakatunganga sa panahong kwarantina
ang mga balutang plastik ay basta itinapon
istro, baso, at boteng plastik ang nais maipon
habang naglalakad, nag-iisip, naglilimayon
anong paksa ang itutula buong maghapon
di ko naman tinutularan si Samwel Bilibid
nakakulong sa paglalakad at ligid ng ligid
kung may dagat lang, lalanguyin ko ito"t sisisid
ngunit ngayon para sa paksa'y magmamasid-masid
di maaaring aktibista ka'y nakatunganga
maaari akong tumunganga pagkat makata
sa imahinasyon ay kinakatha na ang akda
at sinusulat sa kwaderno upang di mawala
sana'y makarami ng plastik na ieekobrik
gugupiting maliliit ang napulot na plastik
at sa boteng plastik nga'y muli akong magsisiksik
patitigasin ko itong parang hollow block o brick
ngayong lockdown, ganyan akong animo'y isang hangal
mabuti't di ko pa naiisip magpatiwakal
nais ko pa kasing makibaka para sa dangal
ng dukha laban sa namumunong utak-pusakal
- gregbituinjr.
Aktibista'y lumalaban sa terorismo
pagkat hangarin ko'y isang lipunang makatao
na karapatan at dignidad ay nirerespeto
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
na ang malasakit ay di yaong malas at sakit
di gaya ng ginagawa ng gobyernong malupit
nilalagay ng terorismo ang buhay sa bingit
lalo't terorismo ng estado'y nakagagalit
layunin ng aktibista'y makataong lipunan
kung saan nakikipagkapwa bawat mamamayan
nagpapakatao naman ang buong sambayanan
terorismo't pagsasamantala'y nilalabanan
hangad itayo ng aktibista'y lipunang wasto
at pinaninindigan ang makataong prinsipyo
tinig ng pinagsamantalahang dukha't obrero
kalaban ng mga tiwali, gahaman at tuso
nasa diwa'y aral ng mga bayani ng bayan
isinasapuso ang Kartilya ng Katipunan
papawiin ang pagsasamantala sa lipunan
na pribadong pag-aari'y ugat ng kahirapan
ako'y aktibistang lipunang makatao'y mithi
kaya ugat ng kahirapan ay dapat mapawi
ang pakikipagkapwa sa puso'y nananatili
ang pagpapakatao't dangal ay namamalagi
- grrgbituinjr.
Linggo, Agosto 9, 2020
Tula yaong nagpapanatili ng katinuan
kaya ngayon ay narito't nagsusulat na naman
kung di dahil sa pagtula, walang kinabukasan
baka matuluyan akong tumungong kamatayan
sa panahong kwarantina'y mabuti nang tumula
kaysa naman tumunganga't lagi na lang tulala
nag-iisip paano paunlarin ang Taliba
na pahayagan ng mga kasamang maralita
sulat ng sulat para sa lipunang makatao
upang matiyak din ang ninanasang pagbabago
isulat kahit pagkadapa't dugo'y sumasargo
isulat ang nasa diwa wala man sa huwisyo
ganito sa lockdown, nakakaburyong ngang talaga
subalit patuloy pa ring naglilingkod sa masa
nagpopropaganda pa rin kahit na kwarantina
oo, pagkat iyon ako, makata, aktibista
- gregbituinjr.
Sabado, Agosto 8, 2020
Ako'y aktibista
pinaglalaban ang karapatang pantao't dangal
ng kapwa't sambayanan laban sa ganid at hangal
na namumuno sa bayan, lideratong pusakal
hangad naming aktibista'y lipunang makatao
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
na dignidad at wastong proseso'y nirerespeto
at nakikipagkapwa sa bawat isa sa mundo
kaaway kami ng namumunong mapagmalabis
sa pwesto kaya dukha sa hirap na'y nagtitiis
kalaban kami ng mga tuso't gahamang burgis
na magpasasa't tumubo ng limpak lang ang nais
nakikiisa kami sa laban ng manggagawa
kaisa rin kami sa pakikibaka ng dukha
kakapitbisig kami ng hukbong mapagpalaya
upang makamit ng bayan ang asam na ginhawa
ang bayan at ang lipunan ay aming sinusuri
napagnilayan naming ang pribadong pag-aari
ang ugat ng kahirapan, nagpasulpot ng uri,
kaya may mapagsamantala't uring naghahari
ako'y aktibista, na kalaban ng mararahas,
hinahangad naming umiral ang pagiging patas,
karapatan, wastong proseso, lipunang parehas
walang mayaman o mahirap sa harap ng batas
sa pangarap na lipunang makatao'y marubdob
at luklukan ng lumang lipunan ay itataob
habang bulok na sistema'y sa putik isusubsob
habang lilipulin naman ang masasamang loob
aming itatayo'y isang makataong lipunan
na walang inaapi't pinagsasamantalahan
itatayo ang gobyernong walang katiwalian
at pakikipagkapwa ang panuntunan ng bayan
- gregbituinjr.
08.08.2020
Nilay sa paglisan
doon sa malayong lugar na animo'y himlayan
tila ba yaon ay sementeryo na't pahingahan
payapang-payapa, malayo sa anumang laban
di ganito ang buhay at kamatayan kong asam
mamamatay lang ba ako sa sakit na natalos?
o mamatay akong sa noo'y may balang tumagos?
gayong nakibaka sa anumang pambubusabos
gayong sa bulok na sistema'y nakikipagtuos
at pinaglaban ang dignidad ng kapwa hikahos
nais kong mamatay sa laban, sa pakikibaka
di sa payapang lugar na buhay mo'y binalasa
nais kong mamatay, di sa sakit, kundi sa bala,
na nakibaka para sa panlipunang hustisya,
na ginawa ang layon para sa obrero't masa
sana'y matupad ang kamatayan kong ninanais
at nasa aktwal na laban pag tuluyang nagahis
tiyaking sapol, nang di na mabuhay pagkat daplis,
na ako'y aktibistang nakibakang labis-labis
na ang makata'y naglingkod sa kabila ng hapis
sinong makapagsasabing paano ba mamatay?
sinong magsasabing paano ako mamamatay?
kundi ang taong sasadyain kang kitlan ng buhay
kung anuman ang mangyari, saanman humandusay
nawa'y ilibing ng maayos ang iwi kong bangkay
- gregbituinjr.
08.08.2020
Biyernes, Agosto 7, 2020
Tibak sa gabay ng Kartilya ng Katipunan
"Ang buhay na hindi ginugol sa isang malaki at banal na kadahilanan ay kahoy na walang lilim kundi man damong makamandag." ~ unang taludtod ng Kartilya ng Katipunan
tibak akong nabubuhay sa gabay ng Kartilya
ng Katipunan at kumikilos para sa masa
na ipinaglalaban ang panlipunang hustisya
asam na ginhawa'y kamtin ng bayang umaasa
ayokong matulad lang sa kahoy na walang lilim
na iwing buhay nga'y payapa ngunit naninimdim
ako'y aktibista, abutin man ng takipsilim
kumikilos kaharapin man ay ubod ng talim
pariralang "Iisa ang pagkatao ng lahat!"
ay mula kay Gat Emilio Jacinto na sumulat
ng akdang Liwanag at Dilim na sadyang nagmulat
sa akin at sa iba nang ito'y aming mabuklat
kaya ang pagtatayo ng lipunang makatao
ay pangarap na ipinaglalaban ng tulad ko
sino bang di kikilos kung pangarap mo'y ganito
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
kaya buhay ko'y laan na sa marangal na layon
kaya sosyalismo ni Jacinto'y ginawang misyon
sakali mang tumungo sa madugong rebolusyon
ay masaya na akong mamamatay kahit ngayon
- gregbituinjr.
Oo, kaming aktibista'y mapang-usig
oo, mga aktibistang tulad ko'y mapang-usig
lumalaban upang mapagsamantala'y malupig
nakikibaka upang hibik ng api'y marinig
sa manggagawa't dukha'y nakikipagkapitbisig
inuusig namin ang paglabag sa karapatan
at mga pagyurak sa dignidad ng mamamayan
nakikibaka para sa hustisyang panlipunan
lumalaban sa mga kapitalistang gahaman
hangad naming itayo ang lipunang makatao
na walang pagsasamantala ng tao sa tao
na karapatan at dignidad ay niterespeto
na ginagalang ang due process o wastong proseso
nakikibaka laban sa pribadong pag-aari
pagkat ugat ng kahirapan at pang-aaglahi
inuusig ang mga mapang-api't naghahari
at nilalabanan ang mapagsamantalang uri
oo, kaming mga aktibista'y tinig ng dukha
nakikibakang kakampi ng uring manggagawa
kaming tibak na kawal ng hukbong mapagpalaya
upang makamit ng bayan ang asam na ginhawa
- gregbituinjr.
Matapos lang ang lockdown
matapos lang ang lockdown ay babalik ng Angono
sa Mahabang Parang na dating pinamugaran ko
at doon sa kapwa dukha'y muling magseserbisyo
habang tinataguyod ang niyakap kong prinsipyo
magiging katuwang muli ng kapwa mahihirap
na sinasalita'y unawa ko't katanggap-tanggap
doon, magsusulat muli't patuloy ang paglingap
at bilang lider-maralita'y doon mangungusap
ngayon ay nasa malayong iba ang kamalayan
iba ang kultura, walang mga isyu o laban
sayang lang kung tibak kang dito na maninirahan
sa payapang nayon na prinsipyo mo'y natabunan
ako'y aktibista, babalik ako sa labanan
ang tulad kong tibak ay nababagay sa lansangan
ayoko sa payapang lugar na pahingahan lang
lugar na tila naghihintay lang ng kamatayan
di ko nais magtagal dito sa payapang nayon
di rito ang lunsaran ng asam na rebolusyon
ang buhay ko'y nasasayang sa payapang maghapon
mabuti nang umalis upang tuparin ang misyon
- gregbituinjr.
Partisipasyon sa kilusang masa ngayong lockdown
mabuting sa kilusang masa'y may partisipasyon
at tuloy-tuloy kaysa nakatunganga maghapon
ayoko namang nakatanghod lang sa telebisyon
habang nag-iisip saan kukunin ang panglamon
pagkat nakakaburyong ang panahong kwarantina
mabuti't nakaugnay pa rin sa kilusang masa
at nakakapaglingkod pa rin ang tangan kong pluma
ang magsilbi sa masa'y tungkuling dama ko'y saya
patuloy lamang ako sa gawaing pagsusulat
anumang pakikibaka'y inaalam kong sukat
kung may paglabag sa karapatang dapat maungkat
ay dapat masaliksik upang ito'y isiwalat
subalit wala namang kita sa pagsusulat ko
gaano man ako kasipag sa gawaing ito
ngunit ito'y tungkulin kung saan masaya ako
lalo't ako'y manunulat, makata hanggang dulo
magsulat para sa masa'y niyakap kong tungkulin
habang naninindigan at yakap ang adhikain
sapagkat ako'y tibak, ito'y tapat kong gagawin
para sa masa'y maghahanda lagi ng sulatin
- gregbituinjr.
Huwebes, Agosto 6, 2020
Paso na ang aking pasaporte
Agosto sais, limang taon nang nakararaan
nang pangatlo kong pasaporte'y natanggap ko naman
kaya muling nakapaglakbay at nangibangbayan
ah, kaysarap gunitain ng panahong nagdaan
limang taon na'y lumipas, pasaporte'y paso na
dalawang bansa'y narating niyon, una'y sa Tsina
lumapag iyon sa Ghuangzhou, sa paliparan nila,
at dumiretso tungo sa destinasyon kong Pransya
dahil sa Climate Walk kaya muli may pasaporte
sa di pa narating na bansa'y nakapagbiyahe
upang gampanan ang misyon kung saan napasali
ipanawagan ang "Climate Justice" sa pilgrimahe
dahil naglakad mula Luneta hanggang Tacloban
mula umpisa hanggang matapos, walang uwian,
na pasaporte ko upang isama sa lakbayan,
mula Lyon hanggang Paris, at saksi sa COP Twenty One
ngayong Agosto 6, paso na ang pasaporte
at isang alaala na lang ang mga nangyari
sa Japan, Thailand, Burma, Tsina, Europa ang huli
sana, minsan pa, muli akong makapagbiyahe
- gregbituinjr.
08.06.2020
Nilay sa ika-75 amibersaryo ng pagbagsak ng bomba atomika
Ang pagbabaraha
bakit aaralin ko pa ang laro sa baraha
di pa ba sapat na marunong akong bumalasa
bakit aaralin ko pang maglaro ng baraha
simple lang ang sagot mo, upang may magawa tayo
bakit baraha, pwede namang magbasa ng libro
katuwaan lang naman, malay mo, baka manalo
e, ano kung manalo, pampatay oras lang ito
gamitin natin ang gintong oras kung anong tama
baka may maiambag pa tayo sa ating bansa
kaysa magbaraha't gumawa upang may magawa
pag nauwi sa sugal, baka pamilya'y isangla
hayaan mo nang di ako matutong magbaraha
baka iwing buhay ko pa ang aking mabalasa
baka pag nahasa rito'y hanap-hanapin ko na
matututo nang magsugal, pabarya-barya muna
pag may nanghamon, aba'y lalaban na sa sugalan
taya kung taya, hangga't bulsa'y naritong may laman
sa una'y pinadama, kayraming napanalunan
sa susunod ay talo na, salapi'y naubusan
- gregbituinjr.
Miyerkules, Agosto 5, 2020
Nakakatamad man ang umagang kaylamig
subalit dapat bumangon kahit nangangaligkig
upang ihanda ang almusal, dapat nang tumindig
igalaw-galaw ang ulo, katawan, paa't bisig
dapat nang kumilos kahit umaga'y anong ginaw
minsan, mapapabangon agad sa madaling araw
upang umihi't di makadama ng balisawsaw
matapos iyon, mag-ehersisyo't gumalaw-galaw
kakainin ang bahaw at tirang ulam kagabi
pagkat nakagugutom din ang pagmumuni-muni
makikinig sa mga ulat, balita't sinabi
baka maitula ang anumang tagong mensahe
mabubusog, magpapahinga, magbabasa-basa
maglampaso, magluto, magsaing, bago maglaba
magsepilyo, maligo, magpunas gamit ang twalya
magbihis, mag-ekobrik, sa tanim ay bibisita
- gregbituinjr.
Martes, Agosto 4, 2020
Ang pagkaing pam-budgetarian
pagkat pagiging vegetarian na'y yakap ko't nais
pagkat ako'y budgetarian ding di dapat magtiis
isda't gulay lang, karne sa sistema na'y inalis
habang nagkakarne pa rin ang pamilya't si misis
ako'y pinagsamang vegetarian at budgetarian
na bagong sistema upang lumakas ang katawan
walang taba ng baka, baboy, manok, walang laman
nakakapagtipid at nakakapag-ipon naman
lalo't tulad ko'y sakbibi pa rin ng karukhaan
vegetarian, budgetarian, dapat ipagmalaki
kumbaga sa pananim, marami kang maaani
sa paglilingkod sa bayan, lalong magkakasilbi
pagkat lulusog ang katawan, panay pa ang muni
di basta magkakasakit, tangi kong masasabi
- gregbituinjr.
Pakiramdam ko'y puputok ang aking mga ugat
lalo't nadaramang palamunin lang at pabigat
tila paslit akong inihihimutok ang sugat
na ilang araw lang naman ito'y magiging pilat
nadama sa kwarantina'y di dapat ipagtampo
walang kinikita gayong wala namang negosyo
wala ring sinasahod gayong di naman obrero
masipag sa gawaing bahay, di man naempleyo
may pinagkakaabalahan namang pahayagan
na nalalathala dalawang beses isang buwan
na paksa'y sinasaliksik at pinag-iisipan
na buong dalawampung pahina'y dapat palamnan
bawat araw nga, dalawang tula'y dapat malikha
minsan isa, tatlo, basta't dalawa'y itinakda
sa gawaing bahay at ekobrik nga'y nagkukusa
sa pagsusulat lang madalas napapatunganga
ayokong ituring na pabigat o palamunin
kung iyan ang palagay o tingin nila sa akin
mabuting mawala na't ako'y kanilang patayin
upang mapawi ang sumbat na di ko kakayanin
- gregbituinjr.
Lunes, Agosto 3, 2020
Parinig at pag-iipon
mag-ipon nang makapag-organisa ng obrero
mag-ipon habang nasa kwarantina pa rin tayo
kung paano makaipon, pag-isipang totoo
magkatrabaho'y laging pinaririnig sa akin
dapat daw permanenteng trabaho'y aking maangkin
noon, ako'y permanente'y nilayasan ko pa rin
pagkat ano bang esensya ng trabahong alipin
wala kasing sahod kaya laging pinariringgan
ngunit pananaw nila'y akin namang ginagalang
pagiging Katipunero'y nasa ugat ko lamang
kaya laging nasa isip ay paglaya ng bayan
parinig naman nila'y tila naging inspirasyon
paano ba mag-iipon para sa rebolusyon
paano mag-iipon upang pondohan ang layon
pag-aralan itong mabuti't simulang mag-ipon
maghahanap ng paraan para sa maralita
huwag lang makuntento sa paggawa ng Taliba
paano ba popondohan ang pagkilos ng dukha
ito'y dapat pagnilayan ng buong puso't diwa
mula sa parinig, pulos parinig ng parinig
mag-iipon habang mga dukha'y kakapitbisig
kung salapi'y galak, ito'y gamitin ding pang-usig
at mga kuhila't mapagsamantala'y malupig
- gregbituinjr.
Mahirap mang maging pultaym
pultaym mang walang sahod, patuloy na nagmumulat
ganyan ang aking buhay-tibak, di mo man dalumat
mahalaga, prinsipyo't adhika'y maisiwalat
sulating patula ang nasa tiyan, puso't diwa
saanman naroroon, tutuparin ang adhika
bilang makata't kawal ng hukbong mapagpalaya
nilay ng nilay, sulat ng sulat, gawa ng gawa
may gawain bilang pultaym kahit na kwarantina
basahing muli ang yakap na ideyolohiya
rebyuhin din ang mga aklat at akdang nabasa
magsulat ng polyeto't ipalaganap sa masa
organisahin pa rin ang kapwa obrero't dukha,
na lipunang mapagsamantala'y dapat mawala;
lipunang makatao'y manggagawa ang lilikha
at isang bagong sistema'y itatayo ng madla
sa buhay na ito'y iyan ang munti kong pangarap
na diwang malaya't makatao'y ipalaganap
sa kabila ng pagiging pultaym, puspos ng hirap
ay patuloy sa paggampan ng misyon at paglingap
- gregbituinjr.
Ang masipag na tibak
upang nasa bahay lang, tila nakakalaboso
masipag, sa gawaing bahay nga'y pinakita ko
ngunit walang perang ambag sa pamilya ko rito
'blessing-in-disguise' ba ang dinanas na kwarantina?
upang tunay na kalagayan ay malaman nila?
silang tingin dapat may permanenteng trabaho ka
na talbusan mo ng panggastos para sa pamilya
unawa ko naman ang ganoon nilang pananaw
dapat may panggastos ka sa bawat kibot o galaw
sa sistemang kapitalismo'y kulturang pinataw
gayunman ako'y nagsisipag sa gawang matanaw
nagsisipag pa rin akong gumawa ng ekobrik
ginupit na plastik sa boteng plastik sinisiksik
nagtanim din ng gulayin sa mga basong plastik
balang araw, magbubunga ito't nakasasabik
masipag ding magpropaganda't gumawa ng akda
patunay ang dyaryong Taliba't sangkaterbang tula
masipag magsulat tungkol sa prinsipyo't adhika
hanggang mamatay ay magsusulat para sa madla
huwag mo lang asahang may pera ako palagi
pagkat simpleng pamumuhay akong nagpupunyagi
patuloy sa paglilingkod sa bayan at sa uri
hanggang hukbong mapagpalaya'y tuluyang magwagi
- gregbituinjr.